Afgelopen maandag viel mij de eer te beurt de Johannes van Dam Kookboeken Award uit te reiken aan…; Johannes van Dam. Hier onder de tekst van mijn speech
Natuurlijk zeg ik meteen ja als de drijvende kracht achter Kookboek van het jaar, Fusina Verloop, me vraagt een award uit te reiken aan Johannes van Dam.
Wie ben ik überhaupt dat ik zoiets mag uitreiken…? Okay, ik heb een paar boeken geschreven en ik schrijf regelmatig over eten op mijn blog, maar ik kan natuurlijk, niet in de schaduw staan van deze man, hooguit qua postuur, maar dat komt omdat ik mijn lengte mee heb. Voordat ik verder ga, ik vind dit echt een ongelooflijke eer…
Ik ken Johannes een jaar of 25, iets meer dan de helft van mijn leven, nog uit de tijd dat hij achterin zijn Kookboekhandel bezig was aan inkoop, verkoop, schrijven, brommen, factuurtjes maken en inpakken. Ik kende de Kookboekhandel al van de Willemsparkweg, toen nog van Titia Bodon, en later haalde ik als beginnend traiteurtje al mijn kookboeken bij die eigenaardige maar aardige, kritische en zware meneer in de Runstraat.
Johannes van Dam, voormalig barman, bottelaar, bedrijfsleider, vertaler, redactiesecretaris, kookboekhandelaar, en dan nu auteur, recensent van boeken èn voorzitter van de Stichting Gastronomische Bibliotheek. Ruim 60.000 titels worden daar bewaard voor het nageslacht. Ooit begonnen met de voorraad uit zijn winkel is dit nu een bibliotheek met een ongekende omvang, en groeiende. Liefde voor het culinaire vak, en liefde voor boeken, dat moeten de drijfveren zijn van zo’n, ik mag wel zeggen, levenswerk.
Johannes, een man met een mening, ik citeer u even een antwoord uit de PS van de week van afgelopen zaterdag op de vraag waarom fenomeen Ferran Adria, aardappelpureepoeder propageert in zijn nieuwe boek:” kennelijk vindt Adria dat afdoende voor de huiselijke keuken, wat een schril licht werpt op zijn fancy trucjes. Het maakt duidelijk dat zijn gedachten ook thuis volledig zijn losgezogen van enige gastronomische betekenis en alleen dienstdoen pour épater le bourgeois, om burgers te overdonderen. Het moet maar eens worden gezegd” einde citaat! Zo, Ferran Adria, voormalig No. 1 van de wereld, steek die maar in je zak…
Johannes, ik zal nooit vergeten dat hij mijn eerste kookboek recenseerde in het Parool. Hij was best wel enthousiast maar vond wel dat ik wat beter op de spelling moest letten; merengue met een E is een Zuid Amerikaanse dansstijl en niet dat van origine Zwitserse schuimgebak uit Meiringen, en Bouillabaise, Julius, die Zuid Franse vissoep, maar dan geschreven met 1 S, doet me sterk denken aan het Franse woord baiser, ook met 1 S, wat letterlijk zoenen betekent, maar tegenwoordig een wat vulgairdere klank heeft gekregen. Verder vond hij het een leuk boek, dus ik heb er daarna nog een paar geschreven.
Terug naar Johannes, want dit gaat over hem en niet over mij! Als iemand “het culinaire”, als ik het zo even mag noemen, promoot is hij het. Of het nu over restaurants gaat, over eten, over boeken of over één van de andere dingen waar hij zich druk over maakt, er komt altijd een gedegen en goed voorbereid woord uit zijn mond of pen.
Ik ben een fan, ontegenzeggelijk, en verslind zijn teksten. Als geboren Amsterdammer lees ik natuurlijk het Parool, zeker op zaterdag, en thuis in de boekenkast staan al zijn boeken. Toen de Dikke van Dam uitkwam stond ik vooraan in de rij en in de daarop volgende vakantie heb ik er dagelijks 3 uur in gelezen, net zolang tot ik het uit had. Gezellig type, zei mijn gezin, maar ik moest door met lezen, ik wilde gewoon alles weten…
Waarom deze award? Natuurlijk ter promotie van het geschreven en daarna gedrukte woord (en beeld), iets wat in deze tijd van automatisering aandacht verdient, want wat is er nu uiteindelijk lekkerder dan op zondagochtend aan de keukentafel door een stapel kookboeken heen bladeren. En als dat dan ook nog een beetje leuke boeken zijn… Internet is geweldig, laat daar geen twijfel over bestaan, maar een mooi gedrukt en goed geschreven kookboek, daar wordt ik echt blij van. Dus een beetje extra aandacht in deze moeilijke tijd voor auteurs, uitgevers en boekverkopers kan geen kwaad.
Terug naar Johannes; JvD schrijft kookboeken maar recenseert ook wekelijks die van anderen. Zijn onmiskenbare invloed op de kwaliteit van het aanbod in restaurants, zijn inspirerende kennis van gastronomie en die van kookboeken in het bijzonder heeft de Wonderneming, organisator van de Kookboek van het Jaar verkiezing doen besluiten deze nieuwe kookboekenprijs uit te reiken. Aldus het persbericht… Wat mij betreft is deze award éénmalig, want wie kan zo’n man nu opvolgen…
Johannes van Dam, als je hem googelt staat hij voor Johannes Vermeer, hij is krokettenkenner bij uitstek, en ik ken niemand met meer culinaire kennis dan hij. Waar gaat het vandaag over, de promotie van kookboeken, en dat doe jij, Johannes, iedere dag, dank je wel, een meer dan verdiende award!